کیست تخمدان و راه‌های درمان

به گزارش شفاآنلاین،بسیـاری از خانم ها دچار کیست تخمدان هستند بدون اینکه اطلاعی درون این باره داشته باشند. شاید شما هم با خانمـهای متعددی رو بـه رو شده باشید کـه از اختلالات دوره ماهانـه شکایت دارند. نمـی دانند چه کاری انجام دهند و البته درون این مـیان حتی برخی از ان بـه دلیل بی اطلاعی از اهمـیت موضوع آن را با مادرشان نیز درون مـیان نمـی گذارند که تا چه برسد بـه مراجعه بـه پزشک متخصص! درون این چگونـه مطالبی درون مورد کیستهای تخمدان داریم.

‎1-کیست تخمدان عبارت هست از توده های تخمدانی معمولاً خوش خیم کـه اغلب از نسج تخمدان تولید مـی شود و در بسیـاری از موارد از فولیکول های سطح تخمدان سرچشمـه مـی گیرد. درون واقع کیست تخمدان از توده های کیسه مانندی کـه دارای یک جدار هست و مقداری مایع ساده داخل آن جمع شده، تشکیل شده است.
به گفته متخصصان این کیست ها کـه یک بیماری بسیـار شایع زنان هستند مربوط بـه سن خاصی نبوده اما با شروع سن باروری احتمال بـه وجود آمدن آنـها بالا مـی رود و در سنین ۲۰ که تا ۴۲ سالگی بیشتر دیده مـی شوند؛ پزشکان معتقدند دلیل اولیـه پیدایش کیست تخمدان، اختلال درون تخمک گذاری هست که علت آن مـی تواند درون خود تخمدان یـا غیرتخمدانی باشد و در این موارد اغلب با درمان دارویی بیماری رفع مـی شود ولی با قطع شدن دارو مجددا عود مـی کند. دلیل دیگر، زیـادی هورمون پرولاکتین (هورمون محرک تولید شیر درون بدن) بـه علل مختلف است. کم کاری یـا پرکاری تیروئید و سایر اختلالات هورمونی نیز مـی توانند باعث کیست تخمدانی شوند.

‎2-علل متفاوتی مـی تواند باعث بروز این کیست ها شود کـه اکثراً علت آن عدم تخمک گذاری است، چون فولیکولی کـه قرار هست «تخمک» را ایجاد کند و معمولاً درون روز چهاردهم بعد از شروع عادت ماهیـانـه، پارگی طبیعی پیدا کرده و تخمک را آزاد مـی کند، این اتفاق درون این فرد رخ نمـی دهد و با تجمع آب درون داخل خود، تبدیل بـه کیست مـی شود. گاهی چند تخمک چند کیست تولید مـی کنند و این عمل تکرار شده، تعداد زیـادی کیست کوچک درون تخمدانـها ایجاد مـی شود کـه آنـها را بـه نام تخمدانـهای «پلی کیستیک» مـی شناسیم.

3-کیست ها انواع مختلف دارند ولی کیست های تخمدان شایع کـه بیشتر دیده مـی شود، اکثراً کیست های ساده و همان کیست هایی هست که شرح داده شد. ولی درون مواردی این کیست ها مـی تواند بدخیم و خطرناک باشد کـه برای تشریح آنـها بـه بحث های پیچیده پزشکی نیـاز مـی باشد. گاهی هم از محل فولیکول تخمدانی درون مرحله دوم سیکل ماهانـه کـه دوره «لوتیئنی» نامـیده مـی شود کیست های لوتیئنی ساخته مـی شود کـه آنـها نیز بـه نام کیست «فونکسیونل» شناخته شده و خطرناک نیستند. این کیست ها یـا خود بـه خود و یـا بوسیله درمانـهای ساده رفع مـی شوند.

4-همانطور کـه اشاره شد، کیست هایی کـه جدار نازک و صاف دارند، ساده هستند و در داخل آنـها مایع صاف بدون هیچ گونـه نسج اضافی ملاحظه مـی شود اینـها کیست های «فونکسیونل» هستند و اکثراً خود بـه خود رفع مـی شوند، بعد به درمان خاصی نیـاز ندارد. ولی گاهی همـین کیست ها، کمـی بزرگتر شده و مـی توانند علایمـی مثل درد درون زیردل و اختلال درون دوره ماهانـه بیمار تولید کنند. گاهی هم لکه بینی درون این بیماران دیده مـی شود کـه با استفاده از قرص های ضدبارداری بـه راحتی درمان مـی شوند و با یک سونوگرافی ساده هم تشخیص داده مـی شوند.
در ضمن تخمدانـهای با کیست های متعدد (پلی کیستیک) نسبتاً خوش خیم هستند ولی درمان آنـها درون بیماران مختلف بر حسب شرایط بیمار نظیر وزن و اینکه ازدواج کرده یـا نـه و یـا بچه مـی خواهد یـا نمـی خواهد کاملاً متفاوت هست و بـه بررسی ها و آزمایشـهای دقیق تر و مراجعه های متعدد بـه پزشک نیـاز دارد.

5-در بیماری کـه کیست تخمدان دارد، اگر علایم غیرعادی رخ دهد، ممکن هست کار بـه جراحی بکشد، مثلاً کیست پاره شود و یـا دردهای شکمـی و لگنی حاد و علایم خونریزی داخل شکمـی پیدا شود، اکثراً کار بـه جراحی مـی کشد.
در بعضی موارد هم ممکن هست کیست دچار پیچ خوردگی شود و این پیچ خوردگی ادامـه یـافته منجر بـه تحریک پریتون و کیست دچار کم خونی شود. درون این صورت نیز اگر علایم با جابجایی و استراحت تغییر نکند و درد و استفراغ ادامـه پیدا کند، حتما جراحی شود.
در حالتی کـه کیست خیلی بزرگ شود و یـا آنکه بعد از چند دوره درمان طبی بـه درمان جواب ندهد نیز حتما جراحی شود. معمولاً تخمدانـهای با کیست های متعدد بـه جراحی نیـاز ندارند ولی بیمار حتما با دقت تحت نظر باشد و ممکن هست سالها بـه درمان طبی نیـاز داشته باشد کـه بر حسب شرایط سنی، وضعیت کیست ها و شرایط زناشویی و وزن بیمار، درمانـها متفاوت خواهد بود.

‎ا6-اغلب کیستهای تخمدان منجر بـه علائمـی نمـی شوند، اما درون صورت وجود علائم، آنـها عبارتند از
– احساس ناراحتی درون شکم
– درد بـه هنگام مقاربت
– بی نظمـی قاعدگی کـه گاهی همراه با خونریزی شدید مـی باشد.
– خونریزی بعد از یـائسگی
– کیستهای بزرگ مـی توانند موجب فشار روی مثانـه گردیده و منجر بـه احتباس ادرار شوند و یـا ممکن هست منجر بـه تکرار ادرار گردند.
علایم حاد کیست تخمدان شامل: تاثیر قرص الدی بر ضخیم شدن لایه اندومتر احساس درد ناگهانی شکم، تهوع و استفراغ، تغییرات نبض، احساس ضعف کـه ممکن هست به علت خونریزی داخلی باشد.
بعضی وقتها با خونریزی مختصر پریتون علایم شدت پیدا نمـی کند و با استراحت درون بیمارستان علایم بهبود پیدا کرده و احتیـاج بـه عمل ندارد.
در موارد نادر کیست هورمون استروژن قبل از بلوغ تولید مـی نماید کـه منجر بـه رشد زود رس مـی شود. بعضی کیستهای تخمدان هورمونـهای مردانـه تولید مـی نمایند کـه منجر بـه بروز صفات مردانـه نظیر رشد مو درون صورت مـی شود.

7-سه راهکار اصلی کـه اغلب پزشکان درون درمان کیست های تخمدان آنـها را توصیـه مـی کنند عبارتند از
– عدم مصرف یـا محدودیت مصرف مواردی نظیر: انواع شیرینی جات و کیک و کلوچه، ماکارونی و پاستا، غذاهایی کـه شکر بـه آنـها اضافه شده است، آبمـیوه های شیرین صنعتی، نوشابه، نان های سفید و بدون سبوس.
– افزایش مصرف مـیوه، افزایش مصرف سبزیجاتی مثل هویج، فلفل، کاهو، کلم، اسفناج و…
– مصرف داروی ضد دیـابت گلوکوفاژ(متفورمـین) قبل از هر وعده غذایی

8-پیشگیری بدون استفاده از دارو به منظور کیست تخمدان وجود ندارد فقط تجربه نشان داده کـه افرادی کـه از قرصهای ضد بارداری استفاده مـی کنند، کمتر دچار کیست تخمدان مـی شوند و در حاملگی و شیردهی نیز بـه علت مـهار فعالیت تخمدان کیست های تخمدان کمتر مشاهده مـی شود و اگر هم وجود داشته باشد درون دوره بارداری و شیردهی خود بـه خود بعد رفت پیدا مـی کند. معمولاً خانم هایی کـه دیر ازدواج مـی کنند و دیر حامله مـی شوند، بیشتر درون معرض این کیست ها قرار مـی گیرند، ولی کاملاً نمـی توانیم بگوییم کـه برای جلوگیری از کیست تخمدان قرص ضد بارداری بخورند چون همـه خانمـها کیست تخمدان پیدا نمـی کنند بنابراین توصیـه مـی کنیم با مراجعه مرتب سالانـه بـه پزشک متخصص زنان مشاوره و معاینـه شوند و هرگاه دردهای مبهم لگنی، لکه بینی و یـا بی نظمـی درون عادت ماهانـه پیدا د. حتما با متخصص زنان م کنند و به موقع سونوگرافی انجام دهند که تا در صورت کیست، نوع آن مشخص شود و درمان بـه روش صحیح صورت گیرد. چون اکثر این کیست ها درون صورت تشخیص بـه موقع با درمان دارویی (استفاده از هورمون ها) رفع خواهند شد و به ندرت کار بـه جراحی مـی کشد.

9-در تخمدانـهای پلی کیستیک با توجه بـه اینکه کاملاً وضع آندوکرینولوژی زن بـه هم مـی خورد و از تخمدانـهای کیستیک و بدون تخمک گذاری هورمونـهای مردانـه ترشح مـی شود همچنین پرمویی (هیرسوتیسم) و اختلالات شدید دوره ماهانـه دیده مـی شود (مثلاً هر شش ماه یـا هر سه که تا چهار ماه یکبار پریود مـی شوند) فرد دچار «الیگومنوره» شدید مـی شود، درون نتیجه با شرایط حاملگی دشوار رو بـه رو هست و بـه کمک پزشک نیـاز دارند.
علاوه بر این افرادی کـه هنوز ازدواج ند، هم نباید رها شوند چون اختلالات و تغییرات هورمونی ایجاد عوارض مـی کند و حتی مـی تواند حالتی شبیـه دیـابت درون بیماران ایجاد کند.

10-اثر قرصهای ضدبارداری درون عقیم خانمـها علمـی نیست، مگر اینکه بـه مدت خیلی طولانی قرص بخورند، بـه طوری کـه اندومتر خیلی لاغر شود، ولی هیچ منبعی ننوشته هست که قرص ضد بارداریی را به منظور ابد عقیم مـی کند. ممکن هست بارداری را مدتی بـه تأخیر بیندازد، ولی عقیم و نابارور نمـی کند. حتی بعضی خانمـها کـه قرص مصرف مـی کنند، وقتی آن را قطع مـی کنند، دچار آمنوره (قطع پریود) مـی شوند.
توصیـه مـی شودانی کـه قرص مصرف مـی کنند، قبل از پنج سال دوباره بازنگری کنند و با نظر پزشک معالج قرص را ادامـه دهند.

11-خانمـهایی کـه کیست تخمدان دارند و دارو مصرف مـی کنند، حتما از حرکات ورزشی جهشی و کششی، دوومـیدانی، شنا، یوگا و نظیر آن پرهیز کنند. درون واقع هر کاری کـه فشار بـه لگن بیـاورد ممنوع است. بعد از دوره درمان هم کـه پزشک تعیین مـی کند، دوباره مراجعه کنند که تا از درمان کامل خود مطلع شوند و در صورت جواب ندرمان و بهبود نیـافتن، بررسی های آزمایشگاهی دقیق تر از آنـها بـه عمل آید.

12-تمام خانمـها حتما سالی یکبار بـه متخصص زنان مراجعه کنند و تحت معاینـه قرار گیرند. بخصوص بعد از سن 50 سالگی کـه مشکلات خطرناک تخمدانی (سرطانـها) شایعتر هست و از این سن حتما هر شش ماه یکبار حتماً مورد معاینـه دقیق قرار گیرند. کلاً به منظور رفع کیست ها ساده ترین و کم خرج ترین درمان همان قرص های ضد بارداری هست ولی بیمار نباید خودسرانـه عمل کند، بلکه حتما تحت نظر متخصص زنان باشد و فرمـهای مقاوم بـه درمان را جدی بگیرد. ساده اندیشی هرگز درون هیچ مسأله پزشکی مجاز نیست، بخصوص درون مورد مسأله تخمدان کـه عضوی کلیدی هست و سلامتی و شادابی و زایندگی زن مستقیماً با آن درون ارتباط است. خانمـها حتما حساس باشند و مثل یک نگین الماس آن را گرانقیمت بدانند. مشکلات تخمدانی از جنین داخل شکم مادر که تا صد سالگی مـی تواند ظهور کند بعد در هر مرحله ای از زندگی حتی درون کودکی حتما مواظب این عضو حساس (که جانشین ندارد) باشیم.

 

نکات و هشدارها

بهترین تخمک مربوط بـه سن زیر 24 سال یعنی بین 20 که تا 24 سالگی است.
به نظر مـی رسد احتمال حاملگی درانی کـه کیست خوش خیم تخمدان دارند نسبت بـه افراد عادی کمتر هست به همـین دلیل پزشکان توصیـه مـی کنند افراد زودتر باردار شوند و بچه دار شدن را بـه سنین آخر باروری موکول نکنند.
تمام مادران عزیز اگر خانمـی دارند کـه چاق است، اختلال عادت ماهانـه دارد و بخصوص موی اضافی غیرعادی درون بدن دارد (هیرسوتیسم) این سه علامت را جدی بگیرند وحتماً با پزشک متخصص زنان م کنند. نکته مـهم دیگر اینکه بـه ان خود تفهیم کنند کـه به خاطر سلامتی ازدواج کنند، نـه بـه خاطر اتومبیل و آپارتمان و ویلا چون دیر ازدواج باعث کیست تخمدان، فیبروم رحم، زایمانـهای با سزارین، شیردهی ناموفق، آندومتریوز و… مـی شود.
مشکلات تخمدانی از دوران جنینی که تا پایـان زندگی مـی توانند بروز کنند بنابراین پزشکان توصیـه مـی کنند: تمام خانم ها بایستی سالی یک بار و ان هر چند سال یک بار بـه متخصص زنان مراجعه کرده و تحت معاینـه قرار گیرند. بـه خصوص بعد از ۵۰ سالگی کـه مشکلات خطرناک تخمدانی (سرطان ها) شایع تر هست فرد حتما هر ۶ ماه یک بار حتما مورد معاینـه دقیق قرار گیرد.

hidoctor